Lavètro-sus-Anzon

De Vouiquipèdia, l’enciclopèdia abada.
(Redirigiê dês Lavètre-sus-Anzon)
Quél[V 1] articllo est ècrit en arpitan[V 2] forésien / ORB lârge. L’armoueria de los comtos de Forês


Pâge d’éde sus l’homonimia Por los articllos homonimos, vêde Lavètro.
Lavètro-sus-Anzon
[la.ˈvwe.trə sy ɑ̃.ˈzɔ̃],

[la.ˈvwe.tʀə sy ã.ˈzɔ̃]
[la.ˈvwe.trə sy ã.ˈzɔ̃]

Lavètro-sus-Anzon
Le châtél de vers Vielyes-Chiéses u bôrg
du vialâjo.

Gentilyiço gens de vers Lavètro-sus-Anzonen arpetan

gins de nomen francês

Noms ètrangiérs
Nom latin (racena) ĂlăbastrumetĂlĭsō, Ălĭsōn
Nom francês Vêtre-sur-Anzon

[vɛtʁ syʁ ɑ̃.zɔ̃]
Nom occitan Las Vastres d’Anzon

[la ˈva.tʀɪj d‿ɑ̃ⁿ.ˈzu]
Administracion
Règion
culturâla
Drapél de l’Arpetania Arpetania
Lo drapél de l’Occitania Occitania
Règion
historica
Forês
Payis Drapél de la France France
Règion Ôvèrgne-Rôno-Ârpes
Dèpartament Lêre
Arrondissement Montbréson
Entèrcomunalitât Lêre Forês Agllomèracion
Sendeco
Mandat
Bèrtrand D’Avâl
2020-2026
Code postâl 42111, 42440
Code comena 42245
Dèmografia
Populacion
municipâla
572 hab. (2021 en ôgmentacion de 4,19 % per rapôrt a 2016)
Densitât 28 hab./km2
Geografia
Coordonâs 45° 48′ 52″ bise, 3° 49′ 29″ levant
Hôtior Min. 450 m
Max. 823 m
Supèrficie 20,25 km2
Tipo Comuna campagnârda
Sôl d’atraccion Comuna en defôr de l’atraccion de les viles
Èlèccions
Dèpartamentâles Bouenc
Lègislatives 6éma circonscripcion
Localisacion
Geolocalisacion sus la mapa : Ôvèrgne-Rôno-Ârpes
Vêde dessus la mapa administrativa de Ôvèrgne-Rôno-Ârpes
Lavètro-sus-Anzon
Geolocalisacion sus la mapa : Lêre
Vêde dessus la mapa topografica de Lêre
Lavètro-sus-Anzon
Geolocalisacion sus la mapa : France
Vêde dessus la mapa administrativa de France
Lavètro-sus-Anzon
Geolocalisacion sus la mapa : France
Vêde dessus la mapa topografica de France
Lavètro-sus-Anzon
Lims
Seto Vouèbe vetre-sur-anzon.fr

Lavètro-sus-Anzon [la.ˈvwe.trə sy ɑ̃.ˈzɔ̃][N 1],[V 3] (Vêtre-sur-Anzon [vɛtʁ syʁ ɑ̃.zɔ̃] en francês, Las Vastres d’Anzon [la ˈva.tʀɪj d‿ɑ̃ⁿ.ˈzu] en occitan) est na comuna novèla[V 4] francêse[V 5] — qu’est a mêtiêt arpitana[V 6] et occitana[N 2] — du Forês dedins[V 7] le Rouanês historico, que sè trôve dins[V 8] le dèpartament de Lêre[T 1] en règion Ôvèrgne-Rôno-Ârpes.

La comuna vint de la fusion u de la vielye comuna de lengoua occitana de vers Sent-Julien avouéc la vielye comuna de lengoua arpitana de vers Sent-Turin.

Los habitents du vialâjo[V 9] ant nom les gens de vers Lavètro-sus-Anzon [le ʒɛ̃ d‿ve la.ˈvwe.trə sy ɑ̃.ˈzɔ̃].

Geografia[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

La comuna sè trôve sus los bôrds de l’Anzon[T 2] et du rio Lavètro[T 3] dedins les montagnes du Sêr[V 10] a la bise du Forês.

Toponimia[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Le nom du vialâjo vint de l’Anzon, riviére[V 11] que travèrse los doux vialâjos[V 12], et du rio Lavètro, que sè champe dins l’Anzon vers Sent-Julien-Lavètro[1].

L’Anzon tire son nom du latin *ĂLĬSŌ ou *ĂLĬSŌN, que vint d’una fôrma sincopâ[V 13] du nom de riviére gôlouès *Alismantiā (« riviére u planten ; (riviére) qu’at un mouél de piérres »). Quél nom vint en viely arpitan *Alzon, Auson por changiér d’abôrd per assimilacion de la promiére[V 14] voyèla a quela aprés, devant qu’étre dissimilâ dins la fôrma d’a-nuet[V 15].

Atèstacions historiques (sèlèccion)


  • Alson en 1282 ;
  • Dauson, a liére d’Auson en 1312 ;
  • Auzono en 1390 ;
  • Dauzon, a liére d’Auzon en 1390 ;
  • Dozon, a liére d’Ozon en 1408 ;
  • Doson, a liére d’Oson en 1537.

Le nom du rio Lavètro vint du latin *ĂLĂBASTRUM (« albâtro, grèya »). Il étêt en promiér[V 16] le nom du vialâjo[V 17] Lavètro[T 4] qu’est pués-quen[V 18] passâ a dèsignér la riviére homonima. Le nom viely occitan d’origina *Alavastre vint d’abôrd per dègllètacion de la promiére voyèla, qu’est vua coma[V 19] la prèposicion « a », *Lavastre, qu’est na fôrma lyé-méma tornâ[V 20] analisar en *la Vastre. La vocalisacion de [s] emplosif en [ɪɕ], fât na diftonga [aˑɪ] que vint en passent per na triftonguèson reguliére siuvua d’una rèduccion [we] en arpitan locâl d’a-nuet.

Atèstacions historiques (sèlèccion)


  • Lavastro en 984 ;
  • Lavastris en 1173 ;
  • La Vaestre en 1276 ;
  • Lavaistres en 1311 ;
  • Lavaytri en 1351 ;
  • Lavaytreas en 1354 ;
  • La Vestre en 1379 ;
  • Lavaytre en 1428 ;
  • La Vêtre en 1874.

L’occitan emplèye depués[V 21] le Moyen Âjo na fôrma dèrivâ[V 22] de *la Vastre u plurâl.

Cultura locâla et patrimouèno (a complètar)[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Endrêts et monuments[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Vêre âssé[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Wikimedia Commons propôse de documents multimèdiâ libros sus Lavètro-sus-Anzon.

Bibliografia[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Liems de defôr[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Notes et rèferences[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Notes[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

  1. Prononçont âssé [la.ˈvwe.tʀə sy ã.ˈzɔ̃] en ôtros patouès arpitans.
    Les ôtres vês, la prononciacion tradicionâla étêt [la.ˈvwe.trə sy ã.ˈzɔ̃].
    Le [r] roulâ est aprés étre remplaciê per le [ʀ] râcllo dins la prononciacion locâla de l’arpitan.
  2. D’aprés la tèsa a Gzaviér Govèrt (p. 318 [PDF]) et pués l’ôvra a Ludovic Noirie, la partia de vers Sent-Julien est pletout de lengoua occitana nan pas arpitana (avouéc un patouès brâvament occitanisâ d’aprés l’avis a Gaston Tualyon), pendent que quela de vers Sent-Turin est de lengoua arpitana.

Noms d’endrêt[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

  1. Prononciê [ˈleː.rɪ] (la Loire en francês).
  2. Prononciê [l‿ɑ̃.ˈzɔ̃] (l’Anzon en francês).
  3. Prononciê [ri la.ˈvwe.trə] (la Vêtre en francês).
  4. Prononciê [la.ˈvwe.trə] (La Vêtre en francês).
    Son nom vôt dére « a la tèrra d’albâtro ».

Vocabulèro[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

— Enfocajon, somèro et rèferences[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

  1. Varianta forésièna [vil] de « veles » fpl.
  2. Varianta forésièna [o.ˈsi] de « asse-ben », « avouéc » et « étot » adv.
  3. Varianta forésièna [jɑ̃] de « lims » mpl.
  4. Varianta forésièna [rə.trɑ̃s.ˈkriː.tɪ] de « retranscrita » pp f.

— Tèxto[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

  1. Varianta forésièna [ko] ou [ke] (devant na voyèla [kə.l‿]) de « cél » a dèm m.
  2. Varianta forésièna [ar.pi.ˈtɑ̃] de « arpetan » m.
  3. Varianta forésièna [ar.pi.ˈtɑ̃] de « arpetans » a mpl.
    « les ôtres vês » [le.ˈz‿oː.trə vɛˑɪ] loc adv est le parlament forésien por « los ôtros côps » loc adv.
  4. Varianta forésièna [kɔ.ˈmy.nɑ] de « comena » f.
  5. Varianta forésièna [frɑ̃.ˈseː.zɪ] de « francêsa » a f.
  6. Varianta forésièna [ar.pi.ˈta.nɑ] de « arpetana » a f.
  7. Varianta forésièna [də.ˈdĩŋ] de « dedens » prèp.
  8. Varianta forésièna [dĩŋ] de « dens » prèp.
  9. Varianta forésièna [vja.ˈlaː.ʒə] de « velâjo » m.
  10. « sêr » [sɛˑɪ] m est le mot forésien por « cuchient » m.
  11. Varianta forésièna [ri.ˈveː.rɪ] de « reviére » f.
  12. Varianta forésièna [vja.ˈlaː.ʒə] de « velâjos » mpl.
  13. Varianta forésièna [sĩ.kɔ.ˈpɒ] de « sincopâye » a f.
  14. Varianta forésièna [pro.ˈmeː.rɪ] de « premiére » a f.
  15. « d’a-nuet » [d‿a.ˈne] loc a env est le parlament forésien por « d’ora » loc a env.
  16. Varianta forésièna [ɛ̃ pro.ˈme] de « en premiér » loc adv.
  17. « vialâjo » [vja.ˈlaː.ʒə] m est le mot forésien por « velâr » m.
  18. Varianta forésièna [pø.ˈcɛ̃] de « pués-cen » loc adv.
  19. Varianta forésièna [ˈkɔ.mɑ] de « coment » ou « ’ment » prèp.
  20. Varianta forésièna [tɔr.ˈnɒ] de « tornâye » pp f.
  21. « depués » [də.ˈpø] prèp est le mot forésien por « dês » prèp.
  22. Varianta forésièna [de.ri.ˈvɒ] de « dèrivâye » a f.

Rèferences[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

— Principâles[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

  1. Prononciacion en arpitan forésien de vers Sent-Turin retranscrite d’aprés la nôrma AFE.
  2. (fr) Gzaviér Govèrt, Problèmes et méthodes en toponymie française. Essais de linguistique historique sur les noms de lieux du Roannais [PDF], Tèsa de doctorat, Univèrsitât Paris-Sorbona, 2008, p. 757-758, 904 et 917-918 [→ viely occitan *Lavastre], et pués 880-881 [→ *Alzon, Auson].
  3. (fr) Ludovic Noirie, Limite entre les dialectes occitans et arpitans au sud du Forez. Précisions sur les environs de Firminy [PDF], septembro 2018, pp. 4-5 et 7 (m. fig. 1).
  4. (fr) Gaston Tualyon, Le francoprovençal. Tome premier. Définition et délimitation. Phénomènes remarquables, Vâl d’Aoûta, Musumeci, 2007, pp. 73-75 et m. nº 9.

— Toponimiques[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

  1. (fr) Jian-Èdmê Duforn, Dictionnaire topographique du Forez et des paroisses du Lyonnais et du Beaujolais formant le département de la Loire, Mâcon, Protat, 1946, col. 14, 881-882, 884-885, 908-909 et 1046.
  2. (fr) Ana-Marie Vôrpâs, Gllôdo Michiél, Noms de lieux de la Loire et du Rhône. Introduction à la toponymie, Paris, Bonneton, 1997, pp. 25, 109-112, 123 et 131-132.
  3. (fr) Domenico Stich, Francoprovençal. Proposition d’une orthographe supra-dialectale standardisée [PDF], Tèsa de doctorat, Univèrsitât Paris-Sorbona, 2001, pp. 184, 192, 228 et 1116 [→ latin CĂPISTRUM que vint en arpitan chevètro].
  4. (fr) Gzaviér Delamâra, Noms de lieux celtiques de l’Europe ancienne. (-500 / +500). Dictionnaire, Ârlo, Errance, 2012, p. 47.

— Suplèmentères[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

  1. (fr) Sandre, « Fiche cors d’égoua - la Vêtre (K0735000) » (viu lo 3 de janviér 2024).