Africa du Sud

De Vouiquipèdia, l’enciclopèdia abada.
Cél articllo est ècrit en arpetan supradialèctâl / ORB lârge. Lo blâson panarpetan


Africa du Sud
Noms arpetans
G·eografia
Dèmografia
De totes sôrtes

L’Africa du Sud (en anglès South Africa, en zoulou et en sisouati iNingizimu Afrika, en xhosa uMzantsi Afrika, en afrikâns Suid-Afrika, en sothô du Nord Afrika-Borwa, en tsouana Aforika Borwa, en sothô du Sud Afrika Borwa, en tsonga Afrika Dzonga, en venda Afurika Tshipembe, en ndèbèlè (du Sud) iSewula Afrika) est un payis situâ a la pouenta sud du continent afriquen. El est entornâ u nord per la Namibie, lo Botsouana et lo Zimbaboue, u nord-levant per lo Mozambique et lo Souazilande, u sud et u sud-levant per l’ocèan Endien, et u ponant per l’ocèan Atlantico. Lo Royômo du Lesothô est una encllâva a chavon entornâ per lo tèrritouèro sud-afriquen.

L’Africa du Sud at avu una èvolucion complètament difèrenta des ôtros payis afriquens por doves rêsons : el at reçu una èmigracion eropèèna més importanta que los ôtros et el recèle des rechèces miniéres qui l’ant rendua ben importanta por los Occidentâls, particuliérement durent la guèrra frêda. La premiére rêson at fêt d’el una nacion ux fenotipos grôs vareyês. El at les més grantes populacions déte « colorâ », eropèèna et endièna de l’Africa. La populacion nêre compte por 75 % de la populacion totâla.

Los conflits raciâls entre la minoritât blanche et la maj·oritât nêre ant jouyê un rolo important dens l’histouère du payis, culminent avouéc l’Apartheid, enstitucionalisâ en 1948 per lo Parti nacionâl. Ses louès ant gradualament étâ abolies a partir des ans 1990, aprés una luta longe et violenta menâ per la maj·oritât nêre, d’ense que per cèrtins Blancs, Colorâs et Endiens.

El est un des solèts payis afriquens a avêr jamés vécu de côp d’Ètat. Des èlèccions y ant étâ tegnues règuliérement pendent prés d’un sièclo, mas los Nêrs avant pas lo drêt de voto jusqu’en 1994.

L’èconomia de l’Africa du Sud est una des més dèvelopâs du continent et profite d’enfrastructures modèrnes cuvrent tot lo payis.

L’Africa du Sud est des côps apelâ « nacion arc-en-cièl », nocion enventâ per l’arch·evèque Desmond Tutu et sur laquinta Nelson Mandela at brâvament èlaborâ. Il s’ag·ét de metre en contraste la divèrsitât de la novèla nacion sud-afriquêna, per rapôrt a l’idèologia sèparacionista de l’Apartheid.

G·eografia fesica[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Tèrritouèro[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Cllimat[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Toponimia et ètimologia[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Histouère[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Apartheid

Sociètât[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Dèmografia[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Populacion[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Lenguoues[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

L’Africa du Sud at 11 lengoues oficièles : l’anglès, lo zoulou, lo xhosa, l’afrikâns, lo sothô du Nord, lo tsouana, lo sothô du Sud, lo tsonga, lo sisouati, lo venda et lo ndèbèlè (du Sud).

Les ôtres lengoues nan oficièles sont lo fanagalô, lo lobedou, lo ndèbèlè du Nord, lo phouthi, lo kxoè, lo nama et lo khoyisan.

Religions[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Èducacion[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Mèdias[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Politica et administracion[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Divisions administratives[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

L’Africa du Sud est divisâ en 9 provinces.

Èconomia[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Cultura[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Ârts[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Endrêts et monuments[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Bona chiéra[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Sport[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Pèrsonalitâts[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Vêde avouéc[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Articllos liyês[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Lims de defôr[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

Notes et refèrences[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]


Payis d’Africa
Africa du Nord
Alg·èrie · Èg·ipte 1 · Libie · Maroc 3 · Môritanie · Sahara occidentâl 4 · Sodan · Tunisie Africa du Ponant
Bènin · Burkina Fasô · Cap-Vèrd 2 · Couta d’Ivouèro · Gambie · Gana · Guinê · Guinê-Bissaou · Libèria · Mali · Nig·èr · Nig·èria · Sènègal · Siérra Leone · Togô
Africa centrâla
Cameron · Rèpublica centrafriquêna · Rèpublica du Congô · Rèpublica dèmocratica du Congô · Gabon · Guinê èquatoriâla · Sao Tomé-et-Principe · Tch·ad Africa du Levant
Burundi · Dj·iboti · Èritrê · Ètiopie · Kenia · Oganda · Rouanda · Sêch·èles 2 · Somalie · Tanzanie
Africa ôstrâla
Africa du Sud · Angola · Botsouana · Comores 2 · Lesothô · Madagascâr 2 · Malavi · Môris 2 · Mozambique · Namibie · Souazilande · Zambie · Zimbaboue Ôtres entitâts politiques Sahara occidentâl 4 · Somalilande

1 partialament afriquen.    2 payis ensulèro.    3 nan membro de l’Union afriquêna.    4 pas recognu per l’ensemblo de la comunôtât entèrnacionâla mas membro de l’Union afriquêna.