Éde:Novèlologismos : Musica
Aparence
| Cela pâge est ècrita en arpetan supradialèctâl / ORB lârge. |
Vê-que na lista de novèlologismos sus la musica en ORB :
Lègenda
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]- Los mots en orange sont de corrèccions, prècisions, variantes ou ben agrantissements.
- Los mots en vèrd sont de proposicions.
- Los mots marcâs d’un’ètêlèta* sont de fôrmes en atendent que meritont pôt-étre na corrèccion que vindrat ples târd.
Abrèviacions
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]FR (Fribôrg), VD (Payis de Vôd), GE (Geneva), NE (Nôchâtél), VS (Valês), AO (Vâl d’Aoûta), Ly (Liyon), SE (Sant-Etiève), VdG (Vâr-de-Giér).
Lista
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]| Arpetan | Francês | Sôrsa |
|---|---|---|
| acordèon m → acordèonisto m, acordèonista f | accordéon m, var. acordion m, étot : vioula f, organin m (AO) → accordéoniste m / f, var. acordionisto m, étot : jouyor d’organin loc nom m (AO) | Govèrt 2003[1] Fâvro / Stich 2005[2] Verèt 2023 |
| ârbâda f | aubade f, var. ârbârda f | Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| balâda f | ballade f | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] |
| banjo m | banjo m | Govèrt 2003[1] |
| bârdo m, bârda f | barde m, bardesse f, poète gaulois loc nom m | Govèrt 2003[1] Fâvro / Stich 2005[2] Verèt 2023 |
| baroco m → baroco a m, baroca a f | baroque m ; style contourné loc nom m → baroque a env | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| bâssa f | basse f, var. bâs m (AO) | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] |
| bateria f | batterie f, var. baterie f | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| bècârro m → bècârro a m, bècârra a f | bécarre m → bécarre a env | Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| bèmol m → bèmol a m, bèmola a f | bémol m, var. bèmolo m → bémol a env, var. bèmolo a m | Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| bombârda f | bombarde f | Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| bombardon m | hélicon m | Govèrt 2003[1] |
| bordon m | bourdon m ; grosse cloche loc nom f ; jeu d’orgue loc nom m | Chenâl / Vôterin 1997 Stich 2003 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| bouescs mpl | bois mpl | Govèrt 2003[1] |
| cambâjo m | enjambement m, var. gambâjo m (AO) | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] |
| cancôrna f | cornemuse f, étot : charamél m ; quinquèrna f, côrnamusa f (Arbanês) | Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| chanterèssa f | cantatrice f | Govèrt 2003[1] |
| charamél m | cornemuse f, étot : cancôrna f, quinquèrna f, côrnamusa f (Arbanês) | Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| cimbales fpl → cimbala f | cymbales fpl, étot : plats mpl (AO) → cymbale f (Antiquitât) | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| citro m | cistre, cithre m (Histouère) | Govèrt 2003[1] |
| cllarin m (AO) → sonàr lo ~ loc v (AO) → cllarinisto m, cllarinista f (AO) | clairon m, var. clarin m → sonner, jouer du clairon loc v → qui joue du clairon loc-frâsa, var. clarinisto m | Chenâl / Vôterin 1997 Stich 2003 Govèrt 2003[1] |
| cllarinèta f → cllarinètisto m, cllarinètista f | clarinette f, var. clarinèta f → clarinettiste m / f, qui joue de la clarinette loc-frâsa, var. clarinètisto m | Chenâl / Vôterin 1997 Stich 2003 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| cllassico a m, cllassica a f → musica cllassica loc nom f → cllasseco a m, cllasseca a f (AO) | classique a env, var. classico a m, cllasseco a m (AO) → musique classique loc nom f, var. museca cllasseca loc nom f (AO), musica classica loc nom f → classique a env, var. classeco a m | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Fâvro / Stich 2005[2] Verèt 2023 |
| cllavacin m (Cogne) | accordéon m, var. clavacin m | Chenâl / Vôterin 1997 |
| cllavecin m → sonar lo ~ loc v | clavecin m, var. clavecin m → jouer du clavecin loc v, var. sonàr lo ~ loc v (AO) | Chenâl / Vôterin 1997 Stich 2003 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| cllèron m | clairon m, var. clèron m, étot : cllarin m (AO) | Stich 2003 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| cllica f | clique f, fanfare f, var. clica f ; groupe de musiciens loc nom m, étot : fanfâra f, musica f | Chenâl / Vôterin 1997 Stich 2003 Govèrt 2003[1] Fâvro / Stich 2005[2] Verèt 2023 |
| composicion f → composior m, composiosa f | composition f, var. composecion f (AO) → compositeur m, compositrice f, var. composiœr, compositor, compositœr m, compositrice f (AO), étot : fassior de musica loc nom m | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| concèrtisto m, concèrtista f → concèrto m | concertiste m / f → concerto m | Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| contrabâssa f | contrebasse f, var. contrebâssa f | Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| cor m → corâlo m → corâlo a m, corâla a f → coristo m, corista f | chœur m, var. cœr m, cuer m → choral m → choral a m, chorale a f → choriste m / f, var. coralisto m (AO) | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| côrn m → ~ de chace loc nom m | cor (de chasse) (loc nom) m → cor de chasse loc nom m, var. ~ de chaça loc nom m | Stich 2003 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| côrnamusa f (Arbanês) | cornemuse f, var. cœrnamusa f | Verèt 2023 |
| cornèt m → jouyor de ~ loc nom m, jouyosa de ~ loc nom f → sonar lo ~, sonar la ~ loc v | cornet m, petite trompe rustique loc nom f (en écorce de noisetier...), var. cornèta f (AO), étot : piôrna f (Chambèri, Arbanês) → cornettiste m / f → jouer du cornet loc v, var. sonàr la cornèta loc v (AO), étot : cornar v | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| crèsenèt m → crèsenèta f | (grosse) crécelle (loc nom) f, étot : criquèt m, râcllèta f (AO), raganèla f → petite crécelle loc nom f | Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| criquèt m | crécelle f, étot : crèsenèt m, râcllèta f (AO), raganèla f | Govèrt 2003[1] |
| croche f | croche f ; gros crochet loc nom m (AO) | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] |
| dièso m | dièse m | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| discô m | disco m | Govèrt 2003[1] |
| discotèca f → discô f | discothèque f → disco f | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] |
| djaz m | jazz m, var. djazo, jaz, jazo m | Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| enstrument m → ~ a côrda loc nom m → ~ a sofllèt loc nom m → enstrumentâl m → enstrumentâl a m, enstrumentâla a f | instrument m (de musique), var. enstrumuent m (Chamôni), èstrument m (AO) → instrument à corde loc nom m → instrument à vent loc nom m, var. ~ a soflèt loc nom m → instrumental m, var. enstrumentâlo m → instrumental a m, instrumentale a f, var. enstrumentâlo a m | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Fâvro / Stich 2005[2] Verèt 2023 |
| èpenèta f | épinette m | Govèrt 2003[1] |
| fanfâra f → ~ comunâla loc nom f → ~ militèra loc nom f → arrevar en ~ loc v | fanfare f ; groupe de musiciens loc nom m, étot : cllica f, musica f → fanfare municipale loc nom f → fanfare militaire loc nom f → arriver en grande pompe loc v, var. arrevàr en ~ loc v (AO) | Chenâl / Vôterin 1997 Stich 2003 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| fassior de musica loc nom m, fassiosa de musica loc nom f | compositeur m, compositrice f, var. fassiœr de musica, fesior de musica loc nom m | Verèt 2023 |
| fifro m → étre ~ loc v → sonar lo ~ loc v | fifre m → être pris de vin loc v, être soûl, ivre loc v → jouer du fifre loc v, var. sonàr lo ~ loc v (AO) | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| fllôta f → jouyor de ~ loc nom m, jouyosa de ~ loc nom f (AO) → sonar la ~ loc v → fllutèta f → fllutior m, fllutiosa f (VD) → fllutisto m, fllutista f | flûte f, chalumeau m ; verre à champagne loc nom m, var. flôta f → flûtiste m / f, joueur de flûte loc nom m, joueuse de flûte loc nom f → jouer de la flûte loc v, var. sonàr la ~ loc v (AO) → petite flûte loc nom f, var. flutèta f → flûtiste m / f, joueur de flûte loc nom m, joueuse de flûte loc nom f, var. flutior m → flûtiste m / f, qui joue de la flûte loc-frâsa, var. flutisto m, étot : fllutior m (VD), jouyor de ~ loc nom m (AO) | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Fâvro / Stich 2005[2] Verèt 2023 |
| frasolèt m (Cogne) | harmonica (à bouche) (loc nom) m | Chenâl / Vôterin 1997 |
| frustapot m → (un) pâr de ~s loc nom m → sonar lo ~, los ~s loc v | harmonica (à bouche) (loc nom) m, étot : frasolèt m (Cogne), grata-grouen m ; music’a gola loc nom f, music’a grouen loc nom f ; râp’a grouen loc nom f ; lima-potes f, lima f ; violon a grouen loc nom m ; harmonica m → (un) harmonica loc nom m, var. (un) pàr de ~s loc nom m (AO) → jouer de l’harmonica loc v, var. sonàr lo ~, les ~s loc v (AO) | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| fuga f | fugue f | Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| gama f | gamme f ; plain-chant loc nom m | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| genro m | genre m, var. janro m (francèyâjo) | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| guimbârda f | guimbarde f ; refrain monotone loc nom m, étot : rima f, ressèta f | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| guitâra f → guitaristo m, guitarista f | guitare f → guitariste m / f | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Fâvro / Stich 2005[2] Verèt 2023 |
| gzilofono m | xylophone m | Govèrt 2003[1] |
| harmonica m | harmonica m | Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| harmonion m → menar de l’~ loc v → les pèdâles fant alar lo sofllèt de l’~ loc-frâsa | harmonium m, var. harmoniomo m → jouer de l’harmonium loc v, var. jouyér de l’~ loc v (AO) → les pédales actionnent la soufflerie de l’harmonium loc-frâsa, var. les pèdâles fant alàr lo soflèt de l’~ loc-frâsa (AO) | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| hârpa f → harpisto m, harpista f | harpe f → harpiste m / f, qui joue de la harpe loc-frâsa | Govèrt 2003[1] Fâvro / Stich 2005[2] Verèt 2023 |
| hôtbouès m → hôtboyisto m, hôtboyista f | hautbois m → hautboïste m / f, qui joue du hautbois loc-frâsa | Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| lira f → sonar la ~ loc v | lyre f, var. léra f → jouer de la lyre loc v, var. sonàr la ~ loc v (AO) | Chenâl / Vôterin 1997 Stich 2003 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| luto m | luth m | Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| mandolena f → sonar la ~, sonar lo ~ loc v | mandoline f, var. mandolin m (AO) → jouer de la mandoline loc v, var. sonàr lo mandolin loc v (AO) | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] |
| mèlodia f → mèlodico a m, mèlodica a f | mélodie f, var. mèlodie f, étot : musica f ; êr m → mélodique a env | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| mèlomano a m & m, mèlomana a f & f | mélomane a env & m / f | Govèrt 2003[1] |
| mètronomo m | métronome m | Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| musèta f | musette f | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| musica f → acutar de ~ a la radiô, sus un disco loc v → acutar la ~ loc v → papiér a ~ loc nom m → sentir la ~ loc v → musicâl a m, musicâla a f | musique f ; solfège m ; instrument de musique loc nom m ; fanfare f ; groupe de musiciens loc nom m ; mélodie f ; rengaine f, var. museca f → écouter de la musique à la radio, sur un disque loc v, var. acutàr de museca a la radiô, sus un disco loc v (AO) → écouter de la musique loc v, var. acutàr la museca loc v (AO) → partition musicale loc nom f, var. papiér a museca loc nom m (AO) → entendre de la musique loc v, var. sentir la museca loc v (AO) → musical, mélodieux a m, musicale, mélodieuse a f, var. musicâlo a m | Chenâl / Vôterin 1997 Stich 2003 Govèrt 2003[1] Fâvro / Stich 2005[2] Verèt 2023 |
| nota f → notar v | note f (de musique) → noter v, écrire de la musique loc v, var. notàr v (AO) | Chenâl / Vôterin 1997 Stich 2003 Govèrt 2003[1] Fâvro / Stich 2005[2] Verèt 2023 |
| octava f → ~ de la féta loc nom f | octave f (de fête, de musique), var. ôctava f (AO) → octave de la fête loc nom f, var. ôctava de la féta loc nom f (AO) | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| ôditorion m | auditorium m, étot : sâla de les fétes loc nom f | Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| opèra m → ~-boufa m → ~-comico m → ~ de Mozârt loc nom m → ~ de Vèrdi loc nom m → ~ lirico loc nom m → alar a l’~ loc v → grant-~ m | opéra m (lieu et composition musicale) → opéra bouffe loc nom m → opéra-comique m → opéra de Mozart loc nom m → opéra de Verdi loc nom m → opéra lyrique loc nom m → aller à l’opéra loc v, var. alàr a l’~ loc v (AO) → grand opéra loc nom m | Chenâl / Vôterin 1997 Stich 2003 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| opèrèta f | opérette f | Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| ordon m (Arvelâr) | portée musicale loc nom f | Stich 2003 Verèt 2023 |
| ôrga f → ôrgues fpl → (les) ~ d’un’égllése loc nom fpl → fâre alar les ~ loc v → fâre sonar les ~ a ‘n entèrrament loc v → juès de les ~ loc nom mpl → sentir les ~ loc v → sofllèt de les ~ loc nom m → sonar les ~ a grant-mèssa loc v → tubos de les ~ loc nom mpl | orgue m, var. ôrgo m → orgue m, orgues fpl → (l’)orgue d’une église loc nom m, var. (les) ~ d’una égllése loc nom fpl (AO) → jouer des orgues loc v, var. fére alàr les ~ loc v (AO) → faire sonner l’orgue à une messe de funérailles loc v, var. fére sonàr les ~ a un entèrrament loc v (AO) → jeux d’orgue loc nom mpl, var. juès des ~ loc nom mpl (AO) → entendre pleurer les enfants loc v → soufflet de l’orgue loc nom m, var. soflèt des ~ loc nom m (AO) → sonner l’orgue à grand-messe loc v, var. sonàr les ~ a grant-mèssa loc v (AO) → tuyaux d’orgue loc nom mpl, var. tubos des ~ loc nom mpl (AO) | Chenâl / Vôterin 1997 Stich 2003 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| organin m (AO) → jouyor de ~ loc nom m, jouyosa de ~ loc nom f (AO) → sonar l’~ loc v (AO) | accordéon m, étot : cllavacin m (Cogne) → accordéoniste m / f, joueur d’accordéon loc nom m, joueuse d’accordéon loc nom f → jouer de l’accordéon loc v, var. sonàr l’~ loc v (AO) | Chenâl / Vôterin 1997 |
| orquèstro m → ~ de dance loc nom m → ~ sinfonico loc nom m → mêtre d’~ loc nom m → orquèstracion f → orquèstrar v | orchestre m, var. orquèstra f (AO) → orchestre de danse loc nom m, var. orquèstra de dance loc nom f (AO) → orchestre symphonique loc nom m, var. orquèstra sinfonica loc nom f (AO) → chef d’orchestre loc nom m, var. mêtro d’~ loc nom m → orchestration f → orchestrer v, var. orquèstràr v (AO) | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Fâvro / Stich 2005[2] Verèt 2023 |
| particion f | partition f (musicale), étot : papiér a musica loc nom m | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| pèrcussions fpl | percussions fpl | Govèrt 2003[1] |
| piano m → ~ a cova loc nom m → ~ a manelye loc nom m → ~ de concèrt loc nom m → acordar un ~ loc v → sonar lo ~ loc v → pianisto m, pianista f | piano m → piano à queue loc nom m, var. ~ a coa loc nom m (AO) → piano mécanique loc nom m → piano de concert loc nom m → accorder un piano loc v, var. acordàr un ~ loc v (AO) → jouer du piano loc v, var. sonàr lo ~ loc v (AO) → pianiste m / f | Chenâl / Vôterin 1997 Govèrt 2003[1] Fâvro / Stich 2005[2] Verèt 2023 |
| piôrna f (Chambèri, Arbanês) | cornet m, petite trompe rustique loc nom f (en écorce de noisetier...) ; geignarde, pleurnicharde f, var. piœrna f | ORB 4.9.18 Verèt 2023 |
| pipél m | pipeau m, var. pipô m | Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| polifonico a m, polifonica a f | polyphonique a env | Govèrt 2003[1] |
| pope f | pop f | Govèrt 2003[1] |
| portâ f | portée f (de musique), étot : ordon m (Arvelâr) | Stich 2003 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| prèludo m | prélude m | Govèrt 2003[1] |
| quésse f → grôssa ~ loc nom f → quèsson m | caisse f (Musica), var. quéssa f → grosse caisse loc nom f → caisson m, (grosse) caisse (loc nom) f, coffre m (d’un char) | Chenâl / Vôterin 1997 Stich 2003 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| quinquèrna f | cornemuse f, étot : charamél m ; cancôrna f, côrnamusa f (Arbanês) | Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| râcllèta f (AO) | crécelle f, var. râclèta f, râlyèta f (vâl d’Arli, Biôfortenc), étot : crèssèla f, grincena f, gringèt m, risca f (Gabi), tènèbros mpl ; crèsenèt m, criquèt m, raganèla f | Chenâl / Vôterin 1997 Stich 2003 Govèrt 2003[1] Fâvro / Stich 2005[2] Vôterin 2019 Verèt 2023 |
| raganèla f | crécelle f, étot : crèsenèt m, criquèt m, râcllèta f (AO) | Govèrt 2003[1] |
| rape m | rap m | Govèrt 2003[1] |
| sublèt m → ~ de bouesc que fant los megnâts loc nom m → (lo) ~ des vâlèts de vela loc nom m → (los) grants-~s (loc nom) mpl → t’és franc un ~ loc-frâsa | sifflet m, var. subllèt m → sifflet en bois que fabriquent les enfants loc nom m, var. ~ de bouesc que fant les menâts loc nom m (AO) → (le) sifflet des sergents de ville loc nom m → (les) orgues (loc nom) fpl, (les) grandes orgues loc nom fpl, var. (lo) grant-~ (loc nom) m → tu es vraiment un sot loc-frâsa | Chenâl / Vôterin 1997 Stich 2003 Verèt 2023 |
| touba m | cor des Alpes loc nom m | Verèt 2023 |
| viôrga f | orgue de Barbarie loc nom m, musique désagréable loc nom f, var. viôrna f, viôrba f, étot : ôrgo de Barbarie loc nom m | Stich 2003 Govèrt 2003[1] Verèt 2023 |
| vioula f | alto m ; accordéon m, viole f ; vielle f | Chenâl / Vôterin 1997 Stich 2003 Govèrt 2003[1] Fâvro / Stich 2005[2] Verèt 2023 |
Rèferences
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 (fr) Gzaviér Govèrt, Lexique onomasiologique des néologismes et des termes spécialisés du francoprovençal, dedens Dictionnaire francoprovençal-français et français-francoprovençal per Domenico Stich, Tonon, Le Carré, 2003, pp. 421-464.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 (fr) Alen Fâvro, Domenico Stich, Diccionèro de fata savoyârd-francês, francês-savoyârd, Fouènant, Yoran Embanner, 2005.